1. Hayao Miyazaki

Życie rodzinne i edukacja

Hayao Miyazaki urodził się 5 stycznia 1941 roku w  Bunkyō (dzielnica Tokyo, Japonia). Pochodził ze stosunkowo bogatej rodziny, co zapewniało mu możliwość wykształcenia i realizowania swoich pasji. Podczas drugiej wojny światowej rodzina Miyazakich była właścicielem fabryki produkującej części do samolotów, między innymi myśliwców Zero. W 1947 roku Hayao Miyazaki rozpoczyna naukę w szkole podstawowej w Utsunomiya. W tym samym roku jego matka zapada na gruźlicę, która nęka ją do roku 1955. W tym czasie Miyazaki uczęszcza do niższej i wyższej szkoły średniej. W trzeciej klasie Toyotama High School ma okazję obejrzeć pierwszy japoński film animowany w kolorze-  Hakuja den. Film staje się dla niego motywacją, aby nauczyć się rysować oraz inspiracją do zainteresowania się formami sztuki jakimi są komiks i animacja. W 1959 r. dostaje się na Uniwersytet Gakushuin. Na uczelni uczęszcza do klubu naukowo-literackiego, będącego odpowiednikiem dzisiejszych kół zainteresowań komiksem.

Kariera zawodowa

Po ukończeniu uniwersytetu Hayao znalazł pracę w Tōei Dōga, gdzie współtworzył  Wanwan chūshingura oraz Wolf Boy Ken. W 1964 roku został głównym sekretarzem związku robotniczego Tōei Dōga. Wraz z Isao Takahatą (wiceprezesem firmy i reżyserem) pracuje nad filmem  Taiyō no ōji: Horusu no daibōken, a następnie wspólnie przenoszą się najpierw do studia animacyjnego A-pro, a później do  Zuiyo Pictures. Po pracy w kolejnym studiu (Telecom) jako instruktor dla nowych animatorów oraz po śmierci jego matki (1983) wraz z Takahatą zakładają własne studio animacyjne, którego pierwszym nieoficjalnym owocem jest film Nausicaa z Doliny Wiatru (oficjalnie założenie studia Ghibli datuje się na rok 1985, a film zostaje ukończony w roku 1984; trwają spory o to, czy animacja jest dziełem tego studia).

2. Studio Ghibli

Historia

Studio zostaje założone na skutek odmowy producentów do finansowego wsparcia kolejnych ekranizacji Miyazakiego (Nausicaa z Doliny Wiatru jest ekranizacją jego mangi, japońskiego komiksu). Miyazaki wraz z Takahatą mieli już doświadczenie w tworzeniu w tej branży- oboje pracowali wcześniej na takich stanowiskach jak reżyser, animator, scenarzysta, scenograf czy montażysta. Zapewniało im to samowystarczalność i możliwość do tworzenia podług swoich potrzeb, niezależnie od innych. Ich następnych dziełem i wielkim hitem okazała się być Laputa- podniebny zamek powstała w 1986 roku. Film miał na celu wyjście studia Ghibli poza rynek japoński. Produkcja została zamerykanizowana, co pozwoliło na zaistnienie anime (japońskiego filmu animowanego) na scenie światowej. Następnie w roku 1988 powstaje Mój sąsiad Totoro. Pierwszy film studia Ghibli uhonorowany Błękitną wstęgą (nagroda przyznawana w Japonii za niezwykłą twórczość filmową). Mój sąsiad Totoro jest hołdem dla zmarłej matki Miyazakiego i ikoną studia. Film zapisał się na kartach historii japońskiej kinematografii i uznawany jest za klasyk. Od tamtego czasu średnio co dwa lata studio publikuje nowe animacje, które cieszą się coraz większą popularnością.

Japoński Disney

Nazwa Ghibli nawiązuje do arabskiej nazwy sirocco (قبلي, qiblī), oznaczającego wiatr ze wschodu w kierunku Mekki. Zdaniem twórców ten wiatr miał stanowić metaforę zmian, jakie zajdą za ich sprawą w filmie animowanym¹. Od roku 1988, w którym został wydany Mój sąsiad Totoro. studio zyskuje na sile i podbija serca nie tylko Japończyków. Od tego momentu Miyazaki zostaje nazywany Japońskim Disneyem. Tworzy on głównie filmy dla dzieci, w których nie brakuje tak samo pomysłów, jak i morałów płynących z barwnych historii. Studio Ghibli staje się podstawą, na której wychowywane są dzieci w całej Japonii (tak jak dla Polskich dzieci Reksio czy Bolek i Lolek)

3. Kreatywność

Przejawy kreatywności

Tak samo historie filmów, jak i ich przekaz wizualny zasługują na szczególną uwagę. Tematy podejmowane przez Miyazakiego są nietuzinkowe i fantastyczne. Autor zręcznie za pomocą metafor potrafi zamaskować przesłania dla dorosłych w bajkach dla dzieci. Jednym z najlepszych przykładów może być Spirited away: W krainie bogów. Film posiadając jedną płaszczyznę dosłowną już jest wciągający i ciekawy nie tylko dla dzieci. Wzbudza zainteresowanie barwną fabułą i aspektami wizualnymi. Ponadto ma on też przesłanie niedosłowne. Okazuje się, że za pomocą nieszkodliwych dla dzieci form przekazu Miyazaki porusza w filmie problem dziecięcej prostytucji w krajach Azjatyckich. Był to pierwszy długometrażowy film w historii japońskiej animacji, który dostał Oskara (inne nagrody to między innymi Złoty Satelita, Annie, Saturn, Złoty Niedźwiedź). Tego typu zabiegi towarzyszą wielu jego produkcją.

Warunki kreatywności

Na podstawie życiorysu i historii kariery autora można dojść do wniosku, że na kreatywność jednostki mogą mieć wpływ różne czynniki. Podstawowym i wyjściowym warunkiem zaistnienia kreatywności u Miyazakiego zdaję się być odpowiednie otoczenie, które daje możliwość rozwoju. Stateczna rodzina oraz wykształcenie pomogło mu w doskonaleniu swoich umiejętności i pogłębianiu zainteresowań. Także trzymiesięczny staż w firmie Tōei Dōga oraz późniejsze zmiany miejsc pracy pozwalało mu na uczenie się nowych technik i czerpanie wiedzy z różnych źródeł. Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na jego twórczość może być poznawanie innych kultur i środowisk. W latach 1973-1975 Miyazaki podróżował w celu poszukiwania inspiracji jako scenograf. Zwiedził między innymi Szwajcarię, Włochy oraz Argentynę. Inspirację czerpał nie tylko z podróży, ale także z autentycznych historii, takich jak choroba jego matki lub życiorysy znanych postaci (Jirō Horikoshi).